فهرست مطالب
- خرید بیت کوین مناسب چه افرادی است؟
- اشتباهات رایج در خرید بیتکوین که باید از آنها پرهیز کنید
- جمعبندی این بخش
- چرا قیمت بیت کوین بالا و پایین میشود؟
- استراتژیهای رایج برای خرید بیتکوین
- خرید پلهای منظم (DCA – Dollar Cost Averaging)
- خرید در اصلاح قیمتی (Buy the Dip)
- خرید پس از شکست مقاومت (Breakout Entry)
- خرید بر اساس چرخهها و هاوینگ بیتکوین
- اندیکاتورهای مهم برای تشخیص زمان خرید بیتکوین
- آموزش خرید بیت کوین از صرافی ایرانی راستین
- جمعبندی: آیا الان زمان خرید بیت کوین است؟
- سؤالات متداول
در کشور ما هدف اصلی بیشتر افراد از ورود به بازار ارزهای دیجیتال، دوام در برابر تورم و نیاز به حفظ ارزش ریال در بلندمدت است. تقریبا تمام سرمایهگذارانِ این دسته هم از بین 16.03 میلیون رمزارز، بیت کوین را انتخاب میکنند. چون BTC به دلیل شهرت جهانی و رتبه اول در ارزش بازار؛ بیشترین شانس افزایش قیمت در طولانیمدت را دارد.
البته که خرید رمزارزها برای همه مناسب نیست. در این مقاله به سوالات مهمی پاسخ دادهایم: چه کسانی باید بیت کوین بخرند؟ اشتباهات رایج در خرید رمزارزها چیست؟ چطور زمان درست خرید بیت کوین را تشخیص دهیم؟
پاسخ به سؤال آخر به درک رفتار بازار، تحلیل دادهها و انتخاب استراتژی مناسب خرید نیاز دارد. این مقاله تلاش میکند به زبان ساده ولی دقیق شما را با تمام این مفاهیم آشنا کند.
خرید بیت کوین مناسب چه افرادی است؟
قبل از هر چیز واجب است که درک درستی از سرمایهگذاری روی بیت کوین و کلا ارزهای دیجیتال داشته باشید. بپذیرید که هرکس شرایط ویژهی خود را دارد و نمیتوان نسخه یکسانی برای تمام افراد پیچید. اما با آگاهی و آموزش میتوانید استراتژی فردی خود را پیدا کنید.

تلاش ما نیز در این مقاله این است که با روشن شدن تمام ابعادِ این نوع سرمایهگذاری (میزان ریسک و سود) و آموزش انواع روشهای موجود برای تحلیل بازار؛ مسیر خود را پیدا کنید. بیت کوین فقط برای ثروتمندان یا تریدرهای حرفهای نیست. اگرچه نوسانات قیمت آن ممکن است ترسآور بهنظر برسد، اما در عمل، بیتکوین میتواند برای قشر گستردهای از افراد مفید و کاربردی باشد. به شرط آنکه با دید واقعبینانه و استراتژی درست وارد شوید.
۱. افراد با درآمد ثابت که بهدنبال حفظ ارزش پول هستند
اگر درآمد شما به ریال است و نگران کاهش ارزش آن در برابر دلار، تورم یا محدودیتهای بانکی هستید، خرید تدریجی بیتکوین (مثلا با روش DCA) میتواند راهی برای حفظ ارزش داراییتان در بلندمدت باشد.
۲. جوانان علاقهمند به یادگیری و سرمایهگذاری
برای کسانی که به دنیای دیجیتال و فناوری علاقهمندند و بهدنبال ساختن آینده مالی خود هستند، بیتکوین میتواند نقطهی ورود خوبی به دنیای داراییهای دیجیتال باشد. شروع با مبالغ کم و یادگیری همزمان، ترکیب مناسبی برای ورود کمریسک به بازار است.
۳. خانوادههایی که بهدنبال تنوعبخشی به سرمایهگذاری هستند
اگر بخش زیادی از داراییتان در سپرده بانکی، طلا یا ملک است، خرید بیتکوین میتواند به تنوعبخشی سبد سرمایهگذاری کمک کند. البته با درصدی مشخص (مثلاً ۵٪ تا ۱۰٪) و با آگاهی از نوسانات بازار.
۴. ایرانیان مهاجر یا کسانی که قصد نقل و انتقال پول بینالمللی دارند
بیتکوین و سایر رمزارزها، بهدلیل ماهیت غیرمتمرکز، امکان انتقال سریع، ارزان و بدون نیاز به واسطههای سنتی را فراهم میکنند. اگر در خارج از کشور زندگی میکنید یا قصد مهاجرت دارید، بیتکوین میتواند ابزاری کارآمد برای جابجایی دارایی باشد.
اما چه کسانی باید احتیاط بیشتری داشته باشند؟
-
افرادی که انتظار سود فوری دارند
-
کسانی که توانایی مالی برای تحمل ضرر موقت ندارند
-
کسانی که بدون مطالعه و صرفا بهدلیل توصیه دیگران وارد بازار میشوند
در مجموع، بیتکوین برای افرادی مناسب است که دید بلندمدت دارند، آموزشپذیر هستند، و به اهمیت استقلال مالی در یک اقتصاد پرنوسان آگاهند.
اشتباهات رایج در خرید بیتکوین که باید از آنها پرهیز کنید
بیتکوین و سایر رمزارزها، با اینکه فرصتهای سرمایهگذاری جذابی ایجاد کردهاند، اما بهدلیل ماهیت پرریسک و نوسانپذیرشان، برای همه مناسب نیستند. بسیاری از افراد بدون داشتن دانش کافی یا استراتژی درست، وارد بازار میشوند و متحمل ضررهای جبرانناپذیر میگردند.

در این بخش، به مهمترین اشتباهاتی میپردازیم که سرمایهگذاران (بهویژه کاربران ایرانی) باید با دقت از آنها پرهیز کنند:
۱. تبدیل تمام دارایی یا درآمد به بیتکوین
برخی افراد تحتتأثیر تبلیغات یا صحبتهای اطرافیان، کل پسانداز یا حتی داراییهای حیاتی مانند خانه، زمین یا طلا را میفروشند تا بیتکوین بخرند. این اقدام، بدون هیچ برنامه و درک ریسک، میتواند فاجعهبار باشد.
- توصیه: هیچگاه بیش از ۵ تا ۱۵ درصد از کل داراییتان را به رمزارز اختصاص ندهید—مگر اینکه دانش، تجربه و توان تحمل ریسک بسیار بالایی داشته باشید.
۲. سرمایهگذاری با پول قرضی یا وام
سرمایهگذاری در بازاری پرنوسان مثل رمزارز، با پولی که از دیگران قرض گرفتهاید یا با وام بانکی تأمین کردهاید، یکی از بزرگترین اشتباهات ممکن است.
- چرا؟ چون در صورت کاهش شدید قیمت، نهتنها اصل سرمایهتان کاهش مییابد، بلکه بدهی شما باقی میماند—و این فشار روانی و مالی زیادی ایجاد میکند.
۳. خرید در اوج قیمت، صرفا بهدلیل ترس از عقب ماندن (FOMO)
یکی از رفتارهای بسیار رایج در بازار رمزارز، خرید در بالاترین قیمتهاست، فقط بهخاطر ترس از اینکه “الان نخرم، جا میمونم”. این تصمیم احساسی معمولاً به ضرر ختم میشود.
- راهحل: بهجای دنبالکردن قیمت، استراتژی خودتان را داشته باشید (مثل خرید پلهای DCA) و بر اساس داده تصمیم بگیرید، نه احساس.
۴. نداشتن برنامه خروج یا فروش
بسیاری از افراد فقط به خرید فکر میکنند، بدون اینکه مشخص کرده باشند چه زمانی و با چه شرایطی قرار است از بازار خارج شوند. این منجر به تصمیمگیریهای شتابزده و گاهی از دست دادن سود میشود.
- پیشنهاد: حتی پیش از خرید، تصمیم بگیرید که مثلاً اگر بیتکوین به دو برابر رسید، بخشی از سود را برداشت کنید. یا اگر ۲۰٪ افت کرد، چه کاری انجام میدهید؟
۵. عدم آموزش مالی پیش از ورود
شاید مهمترین خطا، ورود به بازار بدون داشتن دانش مالی پایه باشد. بیتکوین فقط یک عدد نیست؛ برای جلوگیری از ضررهای شدید باید ابتدا مفاهیمی مثل ریسک، نوسان، تحلیل تکنیکال، چرخه بازار و مدیریت سرمایه را درک کنید.
- اگر هنوز با مفاهیم اولیه مثل سود مرکب، DCA، واگرایی یا روانشناسی بازار آشنا نیستید، ابتدا آموزش ببینید و با مبالغ بسیار کم وارد شوید.
جمعبندی این بخش
اشتباه | چرا خطرناک است؟ |
---|---|
سرمایهگذاری کل دارایی | اگر قیمت افت کند، هیچ دارایی پشتیبانی ندارید |
ورود با وام یا قرض | بدهی مالی در کنار ضرر، فشار مضاعف ایجاد میکند |
خرید در اوج قیمت | بهجای سود، وارد اصلاح میشوید |
نداشتن برنامه فروش | سودها از بین میروند یا دچار ضرر عاطفی میشوید |
نبود آموزش | بازار رمزارز جای آزمون و خطا نیست |
توصیه راستین
اگر شما جزو آن دسته از کاربران هستید که درآمد ماهانه محدودی دارید، یا دارایی نقدشونده زیادی در اختیار ندارید، و هنوز با اصول پایه سرمایهگذاری آشنا نیستید، احتمالا بهتر است:
-
فعلا وارد بازار رمزارز نشوید
-
یا با مبالغ بسیار کم و صرفا با هدف یادگیری، بازار را تجربه کنید
رمزارزها میتوانند فرصتساز باشند، اما برای کسانی که آمادهی مسئولیت آن هستند.
حالا اگر هنوز فکر میکنید بیتکوین روش سرمایهگذاری درستی برای پروفال مالی شماست؛ در ادامه با بهترین استراتژیها و ابزارهای موجود برای شناسایی نقاط ورود درست به بازار بیت کوین را یاد میگیرید:
چرا قیمت بیت کوین بالا و پایین میشود؟
برای تشخیص زمان خرید، باید بدانیم چرا اصلا بیتکوین نوسان دارد؟ قیمت ارزهای دیجیتال نوسان دارد چون مثل طلا عرضهی محدودی دارند. همچنین چون تقاضا برای آنها دائم در حال تغییر است، سرعت تغییرات قیمت هم بالاست. احساسات کاربران (مثل ترس و طمع)، اخبار اقتصادی، قوانین دولتی و خرید و فروش نهنگها هم باعث بالا و پایین شدن قیمتها میشود.

دلایل اصلی تغییر قیمت بیت کوین:
-
عرضه محدود و تقاضای آزاد: تنها ۲۱ میلیون بیتکوین وجود خواهد داشت. هرچه تقاضا بیشتر شود، قیمت افزایش مییابد.
-
احساسات بازار: ترس و طمع سرمایهگذاران بهشدت روی قیمت اثر دارد.
-
رویدادهای کلان اقتصادی: افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، قوانین رمزارزها، تورم، رکود یا بحرانهای بانکی.
-
پذیرش نهادی یا فناوری جدید: مثلا راهاندازی ETF بیتکوین، یا پذیرش به عنوان روش پرداخت در فروشگاههای بزرگ.
-
چرخههای هاوینگ (Halving): هر ۴ سال پاداش استخراج نصف و معمولا منجر به افزایش قیمت میشود.
استراتژیهای رایج برای خرید بیتکوین
برخلاف تصور رایج خرید بیتکوین صرفا به معنای “الان بخر یا صبر کن” نیست. سرمایهگذاران موفق در بازار رمزارز، برای خریدهای خود از استراتژیهای مشخص، زمانبندیشده و هدفمند استفاده میکنند. در این بخش، شما با مهمترین روشهای خرید بیتکوین آشنا میشوید که در میان کاربران مبتدی و حرفهای در سراسر جهان (و همچنین ایران) رایج هستند.
این استراتژیها به شما کمک میکنند تا:
-
با نوسانات بازار بهتر کنار بیایید
-
خریدهای احساسی و هیجانی نداشته باشید
-
در بلندمدت، هزینه خرید خود را بهینه کنید
-
ریسک سرمایهگذاری را مدیریت کنید
در ادامه، به معرفی ۴ استراتژی متداول میپردازیم که میتوانید بر اساس شرایط مالی، سطح دانش و میزان ریسکپذیری خود، یکی یا ترکیبی از آنها را انتخاب کنید:
خرید پلهای منظم (DCA – Dollar Cost Averaging)

این روش یکی از امنترین و قابل اتکاترین روشها برای سرمایهگذاری در بیتکوین است، مخصوصا برای تازهواردان.
روش کار: در این استراتژی، شما بهجای اینکه یکباره مبلغ زیادی بیتکوین بخرید، در بازههای زمانی منظم (مثلا روزانه ،هفتگی یا ماهانه)، مقدار ثابتی خرید میکنید؛ بدون توجه به اینکه قیمت بالا یا پایین است.
مزایا:
-
کاهش تاثیر نوسانات قیمتی
-
عدم نیاز به زمانبندی دقیق بازار
-
مناسب برای بودجههای محدود
-
کاهش ریسک خرید در سقف قیمت
مثال: اگر ماهانه ۲ میلیون تومان بیتکوین بخرید، حتی اگر در یک ماه قیمت بالا باشد، در ماههای دیگر که قیمت پایینتر است، میانگین خرید شما تعدیل میشود.
خرید در اصلاح قیمتی (Buy the Dip)
این استراتژی مبتنی بر تحلیل رفتار قیمتی بازار است.
روش کار: زمانیکه قیمت بیتکوین دچار افت قابلتوجه میشود (مثلا ۱۵ تا ۳۰ درصد نسبت به اوج قبلی کاهش مییابد)، شما وارد خرید میشوید. این روش مناسب افرادی است که توانایی تشخیص فرصتها در اصلاحات بازار را دارند.
نکته مهم: باید بتوانید با استفاده از اندیکاتورهایی مانند RSI، شاخص ترس و طمع، یا MVRV تشخیص دهید که بازار واقعا در وضعیت فروش افراطی (Oversold) قرار دارد.
هشدار: این روش برای افراد مبتدی که احساساتشان را به سختی کنترل میکنند، ممکن است پرریسک باشد.
خرید پس از شکست مقاومت (Breakout Entry)
این روش بیشتر برای افرادی که با تحلیل تکنیکال آشنایی نسبی دارند، کاربرد دارد.
روش کار: وقتی قیمت بیتکوین برای مدتی زیر یک سطح مشخص (مقاومت) باقی مانده و سپس با حجم بالا از آن عبور میکند، شما وارد خرید میشوید. در این حالت، بازار وارد فاز صعودی تازهای شده است.
مثال: اگر بیتکوین برای مدت طولانی زیر ۳۰٬۰۰۰ دلار بوده و ناگهان از این سطح عبور کرده، احتمال افزایش شدید قیمت وجود دارد.
ابزار مفید: استفاده از نمودارهای قیمت و حجم در تریدینگ ویو میتواند به شناسایی این نقاط کمک کند.
خرید بر اساس چرخهها و هاوینگ بیتکوین
بیتکوین یک ویژگی درونی دارد که آن را از سایر داراییها متمایز میکند: هاوینگ (halving)
هاوینگ چیست؟ هر چهار سال، پاداش استخراج بیتکوین نصف میشود، که معمولا منجر به کاهش عرضه و آغاز یک چرخه صعودی جدید در بازار میشود.
روش کار: بر اساس دادههای تاریخی، بهترین زمان برای خرید بیتکوین معمولا چند ماه قبل یا بعد از رویداد هاوینگ است.
منبع بررسی:
برای بررسی زمانبندی چرخههای هاوینگ و تطابق آن با قیمت، میتوانید از ابزارهای سایتِ لوک این تو بیتکوین (lookintobitcoin.com) استفاده کنید.
اندیکاتورهای مهم برای تشخیص زمان خرید بیتکوین
برای تشخیص دقیقتر زمان مناسب برای خرید بیتکوین، باید چند اندیکاتور مهم را بشناسید و بتوانید با هم ترکیبشان کنید. در ادامه، چند اندیکاتور بسیار پرکاربرد و قابلاعتماد را با توضیح کامل بررسی میکنیم:
RSI یا شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index)
RSI یکی از محبوبترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال است که قدرت نسبی خرید و فروش را در بازار اندازهگیری میکند.
نحوه تفسیر:
-
RSI زیر ۳۰ = اشباع فروش ← قیمت ممکن است در کف باشد و بهزودی برگردد (فرصت خرید)
-
RSI بالای ۷۰ = اشباع خرید ← احتمال اصلاح و کاهش قیمت
اندیکاتور RSI را از کجا ببینیم؟
-
از سایت تریدینگ ویو
-
برخی صرافیها مثل بایننس یا کوینکس نیز نمودار RSI دارند
شاخص ترس و طمع (Fear & Greed Index)
این شاخص، روانشناسی بازار را نشان میدهد: آیا مردم در حال ترس هستند یا طمع؟ به شکل عددی بین ۰ (ترس شدید) تا ۱۰۰ (طمع شدید) بیان میشود.
نحوه تفسیر:
-
عدد کمتر از ۲۰ ← ترس شدید ← بسیاری از سرمایهگذاران میفروشند ← زمان خوب برای خرید
-
عدد بالاتر از ۷۰ ← طمع شدید ← ممکن است حباب قیمتی در حال شکلگیری باشد
از کجا شاخص ترس و طمع بیت کوین را ببینیم؟
-
coinglass.com/fear-and-greed
شاخص MVRV-Z
شاخصی که اختلاف بین ارزش بازار بیتکوین و ارزش تحققیافته آن را میسنجد و از آن برای تشخیص کف قیمت بیت کوین استفاده میکنند. این شاخص نشان میدهد آیا بیتکوین نسبت به موقعیت فعلیاش گران است یا ارزان.
نحوه تفسیر:
-
MVRV پایینتر از ۰ = قیمت زیر ارزش واقعی ← سیگنال خرید
-
MVRV بالای ۷ = قیمت بسیار بیشتر از ارزش ← احتمال اصلاح

از کجا شاخص MVRV Z را ببینیم؟
نمودار رنگینکمان بیتکوین (Bitcoin Rainbow Chart)
نموداری ساده و بصری برای ارزیابی موقعیت قیمتی بیتکوین در یک نگاه، بر اساس دادههای تاریخی.
نحوه تفسیر:
-
نواحی آبی و سبز: قیمت پایینتر از میانگین تاریخی ← فرصت خرید
-
ناحیه قرمز: قیمت در سقف تاریخی ← زمان ریسک بالا

نمودار رنگین کمان بیت کوین را از کجا ببینیم؟
جدول جمعبندی تفسیر اندیکاتورها
اندیکاتور | سیگنال خرید قوی چیست؟ | منبع بررسی آنلاین |
---|---|---|
RSI | کمتر از ۳۰ | تریدینگ ویو |
ترس و طمع | عدد کمتر از ۲۰ | کوینگلس |
شاخص MVRV-Z | نزدیک یا زیر صفر | لوک این تو بیتکوین |
نمودار رنگین کمان | در ناحیه آبی یا سبز رنگ | بلاکچین سنتر |
آموزش خرید بیت کوین از صرافی ایرانی راستین
بهترین روش خرید بیت کوین با ریال در ایران استفاده از خدمات صرافیهای داخلی معتبر مانند راستین است. درگاه پرداخت امن شاپرک راستین نیز فعال است و بدون نیاز به واریز شناسه دار و مراحل زمانبر میتوانید حساب کاربری خود را برای خرید بیت کوین؛ با واریز ریال شارژ کنید. هر زمان هم نیاز بود میتوانید بیتکوین خود را به صرافی بفروشید و معادل ریالی آن را آنی به شماره کارت خود برداشت کنید.
بعد از ثبت نام و احراز هویت در صرافی راستین، سریعترین روش خرید BTC استفاده از بخش معامله سریع است. (برای دسترسی بهتر پیشنهاد میکنیم اپلیکیشن موبایل راستین را دانلود و استفاده کنید)
در قسمت دریافت میکنم ارز بیت کوین را انتخاب و سپس مقدار دلخواه پرداختی خود را وارد کنید. اگر قبلا حساب ریالی خود را شارژ نکردید، در همین صفحه هم امکان واریز ریال وجود دارد.
بعد از زدن روی دکمه “خرید سریع”، اطلاعات تراکنش برای تایید نهایی به شما نمایش داده میشود. در صورت تایید روی دکمه “تایید سفارش” بزنید. به همین راحتی بیت کوین خریدید! جای توکن های BTC شما در کیف پول راستین امن است.در صورت تمایل میتوانید آنها را به ولتهای دیگری هم منتقل و هولد کنید.
پیشنهاد مطالعه: تفاوت کیف پول و صرافی در چیست؟
کارمزد کسر شده از مبلغ ریال واریزی شما هم مربوط توسط بانک مرکزی و سرویسهای ارائهدهندهی واریز ریالی اعمال شدهاند و راستین هیچ سهمی در این کارمزدها ندارد.
اگر در هر مرحلهای نیاز به راهنمایی داشتید؛ از واحد پشتیبانی آنلاین راستین کمک بگیرید.
جمعبندی: آیا الان زمان خرید بیت کوین است؟
اگر هنوز نمیدانید که کی و چگونه بیتکوین بخرید، بدانید که تنها نیستید و جای ترس و نگرانی هم نیست. بسیاری از کاربران ایرانی بهدلیل تورم، نیاز به حفظ ارزش ریال و محدودیتهای بانکی به بازار ارزهای دیجیتال جذب شدهاند. اما ورود به این بازار بدون دانش کافی، استراتژی مشخص و درک درست از ریسکها میتواند به ضررهای سنگین منجر شود.
در این مقاله تلاش کردیم ابتدا بررسی کنیم:
-
چه کسانی برای خرید بیتکوین مناسب هستند
-
چه اشتباهاتی رایج و پرخطر باید از آنها پرهیز کرد
-
و با چه ابزارها و استراتژیهایی میتوان زمان درست خرید را تشخیص داد
یاد گرفتیم که بیتکوین سرمایهگذاری امنی نیست—اما اگر:
-
دید بلندمدت دارید
-
توانایی پذیرش نوسان و ضرر موقت را دارید
-
و آموزشپذیر و تحلیلمحور هستید
میتوانید از فرصتهای بلندمدت این دارایی بهرهمند شوید.
نکته نهایی
بهجای اینکه تلاش کنید “دقیقا در کف بخرید”، سعی کنید با استراتژیهایی مثل خرید پلهای (DCA) و استفاده ترکیبی از اندیکاتورهای معتبر، تصمیمی آگاهانه و متناسب با شرایط مالی خودتان بگیرید.
بیتکوین شاید برای همه مناسب نباشد، اما اگر برای شما مناسب است، بهترین راه ورود، مطالعه، مدیریت ریسک و شروع با مبالغ منطقی و تحلیلمحور است.
سؤالات متداول
آیا بیتکوین سرمایهگذاری مناسبی برای همه افراد است؟
خیر. بیتکوین بهدلیل نوسانات شدید و عدم قطعیت در قوانین، برای همه مناسب نیست. اگر دید بلندمدت دارید، توان پذیرش ریسک دارید و اهل آموزش هستید، ممکن است گزینه مناسبی برای شما باشد.
با چه مبلغی میتوان خرید بیت کوین را شروع کرد؟
محدودیتی برای مبلغ وجود ندارد. در ایران، با سرمایهای کمتر از ۵۰۰ هزار تومان هم میتوان بخشی از بیتکوین را خرید. نکته مهم این است که با مبلغی شروع کنید که در صورت ضرر، لطمهای به زندگی مالیتان وارد نشود.
بهترین روش برای شروع خرید بیتکوین چیست؟
برای تازهکاران، روش خرید پلهای منظم یا DCA مناسبترین گزینه است. در این روش، شما بهصورت دورهای و با مبلغ مشخص اقدام به خرید میکنید و ریسک نوسانات را کاهش میدهید.
چه منابعی برای بررسی شاخصهای خرید بیتکوین پیشنهاد میشود؟
برای تحلیل بازار میتوانید نمودار رنگین کمان (از سایت بلاکچین سنتر)، شاخص RSI (از تریدینگ ویو)، شاخص ترس و طمع (از کوین گلس یا کوین مارکت کپ) و شاخص MVRV-Z (از سایت لوک اینتو بیتکوین) را بررسی کنید.
آیا میتوانم با خرید بیتکوین از تورم محافظت کنم؟
اگر در بلندمدت و با استراتژی درست خرید کنید، بیتکوین میتواند به حفظ ارزش داراییتان در برابر تورم کمک کند. اما در کوتاهمدت، نوسانات آن ممکن است باعث ضررهای قابلتوجهی شود.