همه معامله‌گران قبل از شرکت در عرضه اولیه کوین (ICO) برای یک پروژه رمزنگاری باید جنبه‌های زیادی را در نظر بگیرند. امروز ما درباره دو مورد از مهم‌ترین‌های آن‌ها یعنی هارد کپ و سافت کپ صحبت خواهیم کرد. به بیان ساده، Hard Cap حداکثر مقدار پولی است که یک شرکت امیدوار است تا در ICO خود جمع‌آوری کند.
ز سوی دیگر، Soft Cap به کمترین میزان سرمایه‌ای اشاره دارد که سازندگان برای راه‌اندازی پروژه خود به آن نیاز دارند. اما تحلیل این نوشته فراتر از تعریف صرف خواهد بود و منبعی را برای تفکر در مورد این موضوع فراهم می‌کند. با ما همراه باشید تا با هم به بررسی این دو بپردازیم.
مفهوم سرمایه‌گذاری در بازار
برای درک بهتر مفاهیم Hard Cap و Soft Cap ابتدا باید با مفهوم سرمایه‌گذاری در بازار آشنا شوید. سرمایه‌گذاری یک معیار محبوب برای محاسبه و ردیابی ارزش بازار ارز دیجیتال است. کارشناسان از ارزش بازار یک ارز دیجیتال برای سنجش تسلط و محبوبیت آن استفاده می‌کنند. اما ارزش بازار به خودی خود برای تصمیم‌گیری در یک ارز دیجیتال کافی نیست.
درواقع شناخت هر ارز دیجیتال به انجام کار تحلیلی عمیق توسط متخصصان نیاز دارد. در این زمینه، ارزش بازار تنها یکی از فاکتورهای گوناگونی است که مورد مطالعه قرار می‌گیرد. اما هرچقدر ارزش بازار یک ارز دیجیتال بزرگ‌تر باشد، تسلط بیشتری هم خواهد داشت. درنتیجه صاحب‌نظران، ارزش بازار را به عنوان مناسب‌ترین معیار رتبه‌بندی ارزهای دیجیتال می‌دانند. قیمت فعلی ضربدر عرضه در گردش، ارزش بازار یک ارز دیجیتال را تعیین می‌کند. همچنین هرچقدر هارد کپ یک ارز دیجیتال بزرگ‌تر باشد، ارزش بازار آن هم بزرگ‌تر خواهد شد.
تقسیم‌بندی ارزهای دیجیتال بر اساس ارزش
به طور کلی، ارزهای دیجیتال موجود در بازار کریپتو را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم کرد.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار بالا: این دسته از ارزهای دیجیتال به احتمال زیاد نسبت به سایر کوین‌ها نوسان کمتری دارند. اما همچنان می‌توانند پرخطرتر از دارایی‌های سنتی و متمرکز محسوب شوند.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار متوسط: این کوین‌ها نوسان بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال با ارزش بازار بالا دارند. اما در عین حال پتانسیل رشد بالاتری هم خواهند داشت و معمولا فرصت سرمایه‌گذاری خوبی هستند.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار پایین: این دسته از ارزهای دیجیتال با وجود پتانسیل رشد کوتاه‌مدت خود به طور مشهودی بی‌ثبات هستند. بنابراین نسبت به دو دسته فوق معمولا سرمایه‌گذاری‌های پرخطرتری محسوب می‌شوند.
تعریف سافت کپ
سافت کپ به کمترین حد سرمایه برای راه‌اندازی پروژه بلاکچین در جمع‌آوری اولیه کوین اشاره دارد، این حداقل ارزش کاملا نسبی است. بنابراین تعریف آن هم کاملا به سازندگان پروژه بستگی دارد. هر پروژه کریپتو دارای یک نقشه راه با نقاط عطف جاه‌طلبانه است. یک سافت کپ باید توسعه‌دهندگان را قادر سازد تا یک محصول قابل‌دوام (MVP) حداقلی را به بازار ارائه دهند. در حالت ایده‌آل، مقدار soft cap باید برای تامین پول و پیشرفت‌های اولیه گروه سازنده کافی باشد.
سافت کپ‌ها به شدت اعمال نمی‌شوند؛ زیرا آن‌ها صرفا یک ایده کلی از مبلغی هستند که یک استارت آپ یا سازمان ارز دیجیتال انتظار دارد برای یک پروژه جمع‌آوری کند. معمولا برخی از توسعه‌دهندگان به سرمایه‌گذاران بالقوه اطلاع می‌دهند که چرا به این مبالغ حداقلی نیاز دارند و برای چه چیزی از آن استفاده می‌کنند. با این حال، چنین کاری اصلا ضروری نیست، زیرا اکثر گروه‌های سازنده موفق به جمع‌آوری سرمایه حداقلی خواهند شد.
تعریف هارد کپ
از سوی دیگر، یک هارد کپ وجود دارد که به حداکثر مقدار سرمایه جمع‌آوری‌شده در طول عرضه اولیه کوین اشاره دارد. اگر گروه سازنده یک ارز دیجیتال نتواند سرمایه از پیش تعیین شده خود را جمع‌آوری کند، ممکن است تصمیم به منحل کردن پروژه بگیرد. در این حالت، سرمایه‌گذاران معمولا پول پرداخت شده خود را دریافت خواهند کرد.
با این حال، اگر بودجه بیشتر از سقف تعیین شده باشد، معمولا هیچ‌چیزی نمی‌تواند گروه سازنده را مجبور به توقف پروژه کند. در موارد دیگر، توسعه‌دهندگان ممکن است از سرمایه اضافی برای توسعه هر چه بیشتر پروژه بهره ببرند. اگر با پیش‌فروش، ICO ها و سایر پیشنهاد‌های اولیه کوین آشنا هستید، می‌دانید که این موارد به قوانین سخت‌گیرانه محدود نیستند. اما به طور کلی باید در اعتبار پروژه‌ای که نمی‌تواند به هارد کپ مورد نظر خود برسد شک کرد.
اما چرا یک گروه سازنده مقدار پول جمع‌آوری‌شده خود را محدود می‌کند؟ در بخش بعدی جزئیات بیشتری در این مورد ارائه خواهد شد.
کاربرد هارد کپ
تصور کنید در حال ساختن یک خانه هستید. در این حالت دو راه برای شما وجود دارد؛ یا صبر کنید تا پول کافی برای ساختن آن خانه رویایی نهایی داشته باشید. یا سرمایه‌ای به اندازه مورد نیاز جمع‌آوری کنید (نسخه دارای سافت کپ و هارد کپ) تا نسخه کوچک‌تری از آن خانه رویایی بسازید. در این حالت می‌توانید از نسخه کوچک‌تر به عنوان پایه‌ای برای دستیابی به آن خانه رویایی استفاده کنید.
یک Hard Cap عالی به سه دلیل مهم و ضروری است. اجازه دهید جزئیات بیشتری را در بخش‌های فرعی زیر بیان کنیم.
۱. ایجاد یک سیستم تورمی
اولین ارز دیجیتال جهان یعنی بیت کوین ارزشمند است، چون در وهله اول عرضه محدودی دارد. همان‌طور که بیشتر علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال می‌دانند، هرگز بیش از ۲۱ میلیون بیت کوین در بازار وجود نخواهد داشت.
بنابراین هر پروژه‌ای که سعی در ورود به بازار دارد باید از اصول عرضه و تقاضا پیروی کند. اگر به آن فکر کنید، این مفهوم بسیار شبیه به آن چیزی است که در اقتصاد کلان هم مشاهده می‌شود. از سوی دیگر، رهبران کسب و کار و اعضای گروه سازنده کوین باید تعادل ظریفی را ایجاد کنند تا عدد هارد کپ صحیح باشد. به طور کلی، ارزش هر ارز دیجیتال با افزایش تعداد توکن‌های در گردش آن کاهش می‌یابد و بالعکس.
۲. واقع‌بین بودن
Hard Cap یک پیوند ضمنی است که به نقشه راه اساسی نیاز دارد. گروه سازنده باید هدف پول جمع‌آوری‌شده را همیشه و در طول هر مرحله از عرضه اولیه روشن کند. پروژه‌هایی مانند میم کوین‌ها را در نظر بگیرید که نوید پیشرفت‌های مختلفی داده و تبلیغات زیادی را در بازار انجام می‌دهند. در این موارد، گروه سازنده کوین ممکن است به سختی بتواند مقدار زیادی پول را به یکباره مدیریت کند. بنابراین محدودیت هارد کپ می‌تواند به گروه‌های سازنده در کنترل کردن جریان پول ورودی به یک پروژه جوان کمک کند.
۳. محدودسازی نهنگ‌های ارز دیجیتال
نهنگ‌های ارز دیجیتال و سفته‌بازان ممکن است تصمیم بگیرند که مقدار قابل توجهی را بر روی یک پروژه جدید بگذارند. سپس کوین‌های خود را پس از سپری شدن ICO تخلیه کنند. نهنگ‌ها با این کار خود می‌توانند اعتبار یک پروژه را تضعیف کنند و باعث نوسانات شدید قیمت در کوتاه‌مدت شوند. مکانیسم هارد کپ می‌تواند به گروه سازنده کوین کمک کند تا دلالان ثروتمند را از ارز دیجیتال خود دور نگه دارند.
همه پروژه‌ها از هاردکپ استفاده می‌کنند؟
همه آنچه تاکنون در این مقاله ذکر کردیم فقط برای گروه خاصی از پروژه‌ها، معتبر است. به طور خاص، ما در مورد آن پروژه‌هایی صحبت کردیم که با یک ICO محدود وارد بازار می‌شوند. بنابراین چه اتفاقی می‌افتد اگر یک گروه سازنده تصمیم بگیرد که از یک طرح ICO بدون سقف استفاده کند؟.
موارد زیادی از پروژه‌ها در هر دو دسته دارای سقف و بدون سقف قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، ارز دیجیتال تزوس (XTZ) با یک عرضه اولیه کوین بدون هارد کپ وارد بازار شد. برعکس، ارز دیجیتال بیسیک اتنشن (BAT) برای اولین بار در صنعت کریپتو از یک سیستم دارای سقف استفاده کرد. در حالی که یک ICO محدود می‌تواند شبکه را سالم نگه دارد، اما بودجه محدود ممکن است برای ادامه کار کافی نباشد. بنابراین پروژه‌ای که ارزش سافت کپ خود را دست‌کم می‌گیرد، ممکن است به دور دوم سرمایه‌گذاری نیاز داشته باشد.
مزایا و معایب پروژه‌های بدون کپ
همان‌طور که گفته شد، همه ICO ها یکسان نیستند. اکثر پروژه‌ها ترجیح می‌دهند اهداف Soft Cap و Hard Cap خود را تعیین کنند. اما برخی از ارزهای دیجیتال ممکن است تصمیم بگیرند با رویکرد پروژه بدون کپ پیش بروند. ICO های بدون سقف، برنامه‌ریزی خود را به مقادیر مشخصی از سرمایه محدود نمی‌کنند. مزایای ICO های بدون کپ به شرح زیر هستند.
- عرضه کوین نامحدود
- فرصتی برای مشارکت بیشتر افراد و افراد بیشتر
- بودجه نامحدود
ایده پشت ICO های بدون کپ بسیار ساده است؛ جذب هرچه بیشتر پول. با این حال، چنین وضعیتی می‌تواند سطح خاصی از نگرانی را ایجاد کند. علیرغم اینکه ICO های بدون کپ بسیار فراگیر هستند، به طور بالقوه می‌توانند با مقادیر پول اضافی و بدون کاربرد مواجه شوند. همچنین سرمایه‌گذاران در معرض خطر نگه داشتن توکن‌هایی با ارزش بسیار کمتر از آن چیزی هستند که انتظار داشتند.
آیا هارد کپ قابل تغییر است؟
هارد کپ پارامتری در کد بلاکچین است که توسط کاربران بلاکچین و همچنین وب‌سایت‌های مختلف تحلیل رمزنگاری نظارت می‌شود. یک ارز دیجیتال برای دور زدن محدودیت خود باید پارامترهایی را تغییر دهد که ممکن است منجر به ایجاد یک دارایی جدید یا هارد فورک شود.
تغییر در Hard Cap یا در موارد استثنایی مانند ضرب اضافی و تولید توکن‌های بیشتر توسط توسعه‌دهندگان انجام می‌شود. یا برای اهداف مخرب و ایجاد سود غیرقانونی توسط هکرها صورت می‌پذیرد. موارد دیگری که می‌تواند Hard Cap را تغییر دهد شامل خطاها یا اشکالات در کد است. مانند باگ ۱۸۴M که قبل از رفع آن توانست محدودیت ۲۱ میلیون بیت کوین را افزایش دهد.
توسعه‌دهندگان برای تغییر قانونی در هارد کپ باید کدهایی را اصلاح کرده و سپس آن‌ها را در زنجیره اعمال کنند. به عنوان یک نهاد غیرمتمرکز، چنین تغییری نیاز به تایید کاربران و موافقت آن‌ها با به‌روزرسانی دارد. در غیر این‌صورت، بلاکچین ممکن است به یک هارد فورک برسد؛ جایی که تمام گره‌های جامعه باید تغییرات را بپذیرند یا از آن حذف شوند.
هارد کپ چگونه ایمن می‌شود؟
اگرچه تغییر در Hard Cap به دلایلی نظیر تولید توکن‌های بیشتر و بهبود درآمدشان در کوتاه‌مدت ممکن است برای ماینرها جذاب باشد. اما دلایلی وجود دارد که آن‌ها این کار را انجام نمی‌دهند. اول از همه، افزایش استخراج ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین بسیار سخت است. چرا که به منابع عظیمی برای تولید نیاز دارند. همچنین فرآیند نصف کردن یا هاوینگ (تقریبا هر چهار سال یکبار) استخراج بیت کوین‌های اضافی را پیچیده کرده و انجام آن را بسیار چالش‌برانگیز می‌کند.
عدم کنترل ماینرها بر قوانین بلاکچین هم می‌تواند تولید توکن‌های جدید را برای ماینرها دشوار کند. درست است که آن‌ها بر روی ایجاد بلوک‌های جدید و پردازش تراکنش‌ها کار می‌کنند. اما هزاران گره در شبکه به تایید کار آن‌ها می‌پردازند تا تراکنش‌ها معتبر بوده و مقدار تولید شده هم در حد مجاز هارد کپ باشد.
علاوه بر این، مشوق‌های جذاب برای ماینرها و حاکمیت جامعه به تضمین حفظ سقف کپ کمک می‌کند. یک Hard Cap همچنین برای ارزش پیشنهادی یک ارز دیجیتال به عنوان یک منبع کمیاب بسیار مهم است. چرا که کاهش ارزش ناشی از افزایش عرضه در بلندمدت می‌تواند به درآمد کلی ماینرها آسیب برساند.
جمع‌بندی
ICO های دارای هارد کپ و سافت کپ فراتر از موضوع تامین مالی، قدرت ارسال پیام به بازار را هم دارند. آن‌ها پیام‌های زیادی را در مورد پروژه، خدمه و چشم‌انداز هر پروژه فاش می‌کنند. بنابراین درک اینکه آیا Soft Cap و Hard Cap یک پروژه در مقایسه با اهداف گروه واقع‌بینانه است یا خیر، می‌تواند راهی خوب برای شناخت ارزش پروژه باشد.
به همین دلیل، پروژه‌ای که برای سرمایه مورد نیاز خود سقف و کف ندارد، ممکن است پس از ICO دچار بی‌برنامگی شود. این دو ابزار باید بخشی از یک فرآیند تحلیلی کامل باشند که سرمایه‌گذاران قبل از سرمایه‌گذاری در هر ارز دیجیتال جدید دنبال می‌کنند.
